Η Ρωσία είναι «εξέχουσα» ναυτική δύναμη στην Μεσόγειο Θάλασσα

Ο αναδυόμενος πολυπολικός κόσμος εκδηλώνει ιδιάζουσες γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές λειτουργίες. 

Αυτές σε συνδυασμό με τα ακόμη κυμαινόμενα απόνερα της παύσης του Ψυχρού Πολέμου και σε αλληλεξάρτηση με τους φθίνοντες σπασμούς της αποτυχημένης μονοπολικής αυτοκρατορικής στιγμής των ΗΠΑ, εκλύουν νέα διεθνοπολιτικά φαινόμενα, ακατάληπτα για τον κόσμο που έμαθε να προσεγγίζει και να αναλύει τις διεθνείς σχέσεις με ψυχροπολεμικούς ή συμμετρικούς όρους.

Βεβαίως στην παγκόσμιο ιστορία είναι πρόδηλο δεδομένο πως η διαθέσιμη ισχύς των κρατών επηρεάζει κάθε εταιρική ή συμμαχική σχέση. Οι κρατικές συμμαχίες θεωρούμενες από την σκοπιά του πολιτικού ρεαλισμού εκρίνοντο πάντα ως βραχυπρόθεσμα και ασταθή δεδομένα σε σχέση με την μόνη «σταθερά» της διπλωματίας για την οποία μίλησε ακριβέστατα ο Λόρδος Ερρίκος Ιωάννης Τεμπλ Υποκόμης Πάλμερστον, σε ένα διάσημο λόγο του στην βρετανική «Βουλή των Κοινοτήτων», την 1η Μαρτίου 1848 Palmerston, την «σταθερά» των συμφερόντων. [« Δεν έχουμε αιώνιους συμμάχους και διαρκείς εχθρούς. Τα συμφέροντά μας είναι αιώνια και διαρκή και είναι καθήκον μας να ακολουθήσουμε αυτά τα συμφέροντα ! »]. 

Η μεταψυχροπολεμική διαλείπουσα «λυκοφιλία» μεταξύ Μόσχας και Αγκύρας δεν διέπεται (όπως κρίνουν στην Πατρίδα μας κάποιοι κατ΄επάγγελμα ρωσόφοβοι, επιπόλαιοι και ημιμαθείς ζητω-υπερπατριώτες) από ντουγκινικά οράματα κάποιου μυστικιστικού «Ευρασιανισμού». Εσχάτως, τα μεταξύ των δύο χωρών ρωγμώδη ρήγματα έχουν αρχίσει να βαθαίνουν. 

Η Ρωσία είναι ο ισχυρός πόλος της εμφανώς ετεροβαρούς διμερούς σχέσεως της με την Τουρκία. Ο Πούτιν ήξερε πολύ καλά οτι η πολιτική που ήθελε να ακολουθήσει ο Ερντογάν είναι εκτός ορίων της Δύσεως και του ΝΑΤΟ και έτσι βρήκε μια πρώτης τάξης ευκαιρία να μετατρέψει την βουλιμική μας γείτονα σε «στρατηγικό όμηρο», εξαρτημένο από τις ποικιλόμορφες συνδρομές της Μόσχας.Η Μόσχα επέλεξε να τείνει χείρα βοηθείας στον «σουλτανο» Ερντογκάν από το 2016, όταν ο Τούρκος πρόεδρος θεώρησε οτι η Δύση συνεργάστηκε μεθοδικά με τον πρώην ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν για να τον ανατρέψει. 

Είναι προφανέστατο ότι τα ζωτικά υπαρξιακά ζητήματα της Τουρκίας περνούν από την πολύπαθη Συρία και από τον υφέρποντα τρόμο της δημιουργίας κάποιας πολεμοχαρούς αντιτουρκικής κουρδικής οντότητας. Μάλλον το ενιαίο «αυτόνομο και κυρίαρχο Κουρδιστάν» έχει ακόμη πολύ δρόμο για την πραγμάτωσή του, όμως είναι αναπόφευκτο να καταστεί πραγματικότητα στο μέλλον, λόγω των ρωμαλέων αριθμών του πληθυσμού των Κούρδων αλλά και λόγω των πολυποίκιλων γεωπολιτικών διευκολύνσεων που θα παρείχε ένα τέτοιο κράτος σε αρκετές δυνάμεις, στα πλαίσια μιας αναδομημένης «Νέας Μέσης Ανατολής». 

Η Ρωσία κατόρθωσε να πουλήσει τους αποτελεσματικότατους αντιαεροπορικούς της πυραύλους S-400/«Θρίαμβος» στην Τουρκία έναντι 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Λόγω αυτής της πωλήσεως, η Τουρκία σύμφωνα με τον αμερικανικό νόμο «Αντιμετώπισης των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων» – CAATSA («Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act»), έχει προβεί σε μια πράξη εχθρική προς τις ΗΠΑ. Το ΝΑΤΟ περιήλθε σε πολύ δυσχερή θέση βλέποντας τη Ρωσία να δοκιμάζει εμπράκτως τη συνοχή του. Στρατηγικός στόχος της Ρωσίας, τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη, είναι να «κρατά» μια δύναμη σαν την Τουρκία, η οποία αφ’ ενός είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αφ’ ετέρου είναι ταυτόχρονα μια μουσουλμανική χώρα. Έτσι η Ρωσία κερδίζει την ετεροπροσδιοριζόμενη νομιμοποίηση που της χρειάζεται στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιεί το τουρκικό στράτευμα ως ιδιότυπο διπλωματικό δούρειο ίππο. 

Οι υφιστάμενες διμερείς οικονομικές σχέσεις Ρωσίας – Τουρκίας είναι αρκούντως καλές, όμως η Τουρκία εμφανίζει αρκετά μεγάλο έλλειμμα στις διμερείς εμπορικές συναλλαγές. Η ενδεχόμενη εξαγωγή τεχνογνωσίας πυρηνικής ενέργειας (για εργοστάσια όπως ο πυρηνικός σταθμός του Ακουγιού στο Μπουγιουκετζελί), οι πύραυλοι S-400 και η συμμετοχή της Τουρκίας στο ρωσικό ενεργειακό εγχείρημα «Turkish Stream», καθιστούν την Τουρκία χώρα πολύ σημαντική για την Ρωσία, αλλά βεβαίως υπό τους όρους που θέτει ο πρόεδρος Πούτιν. 

Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν όρια. Αυτά τα όρια τα υπαγορεύει πάντα ο ισχυρότερος πόλος εν προκειμένω, η Ρωσία. Όποτε χρειάστηκε, η Μόσχα έδειξε τα δόντια της στην Άγκυρα στη Συρία, όταν οι Τούρκοι δοκίμασαν να προχωρήσουν εκτός ορίων που υπαγόρευε η ρωσοτουρκική συμφωνία. Η Συρία και η σχέση Άσαντ-Πούτιν είναι το μεγάλο στρατηγικό πλεονέκτημα της Ρωσίας έναντι της Τουρκίας, καθώς η ταυτόχρονη καλή σχέση της Ρωσίας και με τους κουρδικούς πληθυσμούς, καθιστά την Τουρκία ευάλωτη σε περίπτωση που οι ρωσοτουρκικές διαφορές γιγαντωθούν. Στη Λιβύη, επειδή ακριβώς η Μόσχα κρατάει το μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας στη Συρία, επιθυμεί να έχει και την Άγκυρα ως συνομιλητή. Πάλι όμως, ο Πούτιν επιλέγει την Τουρκία γιατί την θεωρεί αδύναμο κρίκο και γιατί αποσυντονίζει και αποθαρρύνει το ΝΑΤΟ στις όποιες ενέργειες κάνει στη Λιβύη. 

Εσχάτως, προέκυψε ένα ακόμη μέτωπο στις σχέσεις Ρωσίας – Τουρκίας: Πρόκειται για το «ρήγμα» του Καυκάσου και αφορά στην σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας. Προφανώς η Αρμενία είναι ιδιαζόντως σημαντική χώρα για τα ρωσικά συμφέροντα. Αποτελεί την «γέφυρα» που ενώνει τον Κάυκασο με την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Δύο φορές κατά το παρελθόν, τόσο με την έξαρση του τσετσενικού ζητήματος, όσο και με την Γεωργία, η Ρωσία απέδειξε οτι διόλου δεν αστειεύεται γύρω από το δικό της μαλακό υπογάστριο (στο οποίο πρέπει να συμπεριληφθεί και η Ουκρανία μετά την επισυμβάσα προσάρτηση της Κριμαίας) και προβαίνει τάχιστα σε αποφασιστικές στρατιωτικές ενέργειες όπου και όταν το κρίνει σκόπιμο. Οι θέσεις της Τουρκίας στη Λιβύη δεν είναι συμβατές με τη Μόσχα, όπως το ίδιο συνέβη στην πρόσφατη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας, στην οποίαν η Τουρκία έχει πάρει θέση ανοικτά υπερ του Αζερμπαϊτζάν. 

Στη Λιβύη η Τουρκία προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τη Ρωσία. Λόγω του ότι γνωρίζει οτι η εξάρτησή της από τη ρωσική γεωστρατηγική μεγαλώνει, η εκεί τουρκική πολιτική Λιβύη φαίνεται αδιάλλακτη προκειμένου να εξισορροπήσει την πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας, τόσο στις οικονομικές σχέσεις μεταξύ τους, όσο και στο θέμα που «καίει» την Άγκυρα, που δεν είναι άλλο από τις εξελίξεις στη Συρία. 

Σε όλα τα μέτωπα που έχει ανοίξει η Τουρκία, η Ρωσία ευρίσκεται παρούσα, αποφασιστική και ισχυρή. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα η Μόσχα παίρνοντας άδεια από την Κύπρο εξέδωσε NAVTEX ώστε να ασκηθεί ο ρωσικός στόλος. Το γεγονός προεκάλεσε την οργή της Τουρκίας η οποία συν τοις άλλοις, ακούει με αμηχανία και δυσαρέσκεια τις φήμες που θέλουν τον Πούτιν με τον Άσαντ να κατασκευάζουν Αγία Σοφία μέσα στη Συρία. Η Ρωσία επιθυμεί να χρησιμοποιήσει την Τουρκία ως δούρειο ίππο της, για να εκβαθύνει την αποπειρώμενη διείσδυσή της σε Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή και Μεσόγειο, αλλά και να παρεμποδίσει όλα τα ενεργειακά σχέδια τα οποία είναι ανταγωνιστικά ως προς τα αντίστοιχα ρωσικά. 

Αφ΄ ετέρου η Τουρκία προσπαθεί να εκμεταλλευθεί την πανίσχυρη ρωσική πολεμική μηχανή και την εξ αυτής απορρέουσα ευνόητη αποτροπή, προκειμένου να καρπωθεί τυχοδιωκτικά οφέλη.Επομένως και η ίδια η Τουρκία επιθυμεί από την πλευρά της να χρησιμοποιήσει την Ρωσία ως δούρειο ίππο των συμφερόντων της, ενώ όταν αυτά αποκλίνουν από τα ανάλογα ρωσικά, επιδιώκει τάχιστα να επανέλθει στη νατοϊκή γραμμή. 

Συνοπτικά αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον η συνεργική στρατηγική σχέση των δύο χωρών δεν έχει μέλλον. Τέλος, τις περιοχές τις οποίες επιθυμεί να ελέγξει η Ρωσία, (Κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή, Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειος) επιδιώκει να ελέγξει και η Τουρκία. Συνεπώς στο μέλλον οι σχέσεις Μόσχας-Αγκύρας θα καθίστανται διαρκώς δυσκολότερες.

Η Ρωσία εξελίσσεται κλιμακωτά και σταθερά σε κυρίαρχη δύναμη στη Μεσόγειο Θάλασσα. Η Τουρκία επιδιώκει να παγιωθεί ως αναδυόμενη περιφερειακή και ναυτική δύναμη, ενώ οι «χρυσές ημέρες» της Δύσεως στην περιοχή έχουν παρέλθει από καιρό. Η Ρωσία είναι η εξέχουσα ναυτική δύναμη στην Μεσόγειο και έχει κερδίσει επαξίως αυτόν τον ρόλο στον εν λόγω γεωστρατηγικό τομέα. 

Το τακτικό ρωσικό πολεμικό ναυτικό ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1696, από τον εμπνευσμένο Μεγάλο Πέτρο, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Ο Ηγέτης που διαθέτει στρατό, έχει ένα χέρι, όμως αυτός που διαθέτει και στόλο, έχει δύο χέρια».

Η ρωσική συμβατική ναυτική δύναμη πυρός περιλαμβάνει μονίμως τοποθετημένα στη δυτική Μεσόγειο επαρκή υπερσύγχρονα πολεμικά πλοία : Δύο φρεγάτες, δύο υποβρύχια και ένα αντιτορπιλικό, τα περισσότερα από αυτά με πυραυλικά συστήματα επιθέσεως στόχων επιφανείας (εδάφους και θαλάσσης). 

Η Ρωσία επιδιώκει να διαθέτει μια ναυτική βάση στην Λιβύη και έχει ήδη μια προηγμένη βάση στην Ταρτούς (Ταρτησό) της Συρίας. Δύναται να συνδέσει τον μεσογειακό στόλο της με τις μονάδες του Ευξείνου Πόντου και της Κασπίας Θαλάσσης.Μπορεί μάλιστα να υποστηρίξει τον στόλο της με αεροπορική δύναμη προερχόμενη από την ίδια την Ρωσία ή με αεροσκάφη που αναπτύσσονται προωθημένα σε άλλες χώρες, όπως η Συρία.

Όπως κοινοποιήθηκε επισήμως στο πρακτορείο Ιντερφάξ από πηγή του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας, η Μόσχα έχει αποκρυσταλλωμένη και απροκάλυπτη άποψη για το μεσογειακό θέατρο : «Σήμερα θεωρούμε πως η παρουσία μας στην ανατολική Μεσόγειο είναι επαρκής για να εκπληρώσει τις αποστολές μας. Τα πλοία μας μπορούν, εάν κριθεί αναγκαίο, μαζί με τα υποβρύχιά μας, να επηρεάσουν στο εξής την στρατιωτική κατάσταση». 

Το Κρεμλίνο διαθέτει επίσης ικανότατο πολιτικό πλεονέκτημα σε ότι αφορά την αμεσότητα αποκρίσεώς του σε οποιαδήποτε νέα ή αιφνίδια πρόκληση : Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία επέδειξε ένα επίπεδο αυτοπεποιθήσεως και επιθετικότητος που υπενθυμίζει τις ΗΠΑ κατά την διάρκεια της χρυσής πεντηκονταετίας τους και την αποκορύφωσή της περί το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, πριν από περίπου 30 χρόνια.

Η αποφασιστικότητα του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν είναι εμφανής, τόσον από την άποψη της ελευθερίας δράσεώς σε πολιτικό όσο και στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και από την καθαρά προσωπική ικανότητά του να δημιουργεί σχέσεις με χώρες της μείζονος περιοχής ρωσικού ενδιαφέροντος. Μία από αυτές τις χώρες είναι βεβαίως και η μεγαλομανιακή – «νεοοθωμανίζουσα» Τουρκία, με την οποίαν η Ρωσία «αναχαράσσει» τις ζώνες επιρροής στον Νότιο Καύκασο. 

Η Τουρκία είναι επίσης μια ανερχόμενη μεσογειακή δύναμη, η οποία πρόκειται σύντομα να αποκτήσει μια σημαντική αναβαθμισμένη ικανότητα προβολής ισχύος με το νέο πλοίο αμφιβίου επιθέσεως Anadolu, το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί ως ελαφρύ αεροπλανοφόρο. Εάν τοποθετηθούν επί του σκάφους αυτού αεροσκάφη καθέτου απονηώσεως και προσνηώσεως F-35, η Τουρκία θα κερδίσει αμέσως επιπλέον περιφερειακή σημασία. 

Και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαθέτει επίσης διεθνοπολιτικό πλεονέκτημα. Ο πρόσφατος πόλεμος του με το Αζερμπαϊτζάν για την ανάκτηση της περιοχής Ναγκόρνο-Καραμπάχ από την Αρμενία παρείχε στον Ερντογάν μία πρόσθετη στρατηγική δοκιμασία αποδείξεως και επισφραγίσεως της πολιτικής του βεβαιότητος και του κύρους του.

Η ειρηνευτική συμφωνία του Νότιου Καυκάσου, με τη Ρωσία, παγίωσε τον ρόλο του Πούτιν ως «πρωταρχικού διαιτητή» των γεγονότων. Η συμφωνία παρήχθη όταν εν τέλει ο Πούτιν και ο Ερντογάν …. εβοήθησαν ο ένας τον άλλον ώστε να καταστούν οι απόλυτοι «κυρίαρχοι της σκηνής» στις εξελισσόμενες αυξομειούμενες συγκρούσεις της Λιβύης και της Συρίας. Μάλιστα πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι η εν λόγω συμφωνία επήλθε σε μία περίοδο όπου τουρκικά πολεμικά πλοία προέβησαν σε προσπάθεια εκφοβισμού γαλλικών και ελληνικών σκαφών σε άλλες διαμάχες κατά τους τελευταίους μήνες. 

Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 και θεωρείται όλως αμφίβολο ότι ο Πούτιν θα μπορούσε ποτέ να απομακρύνει τον Ερντογάν από την Ατλαντική Συμμαχία. Η ιδέα ότι η Τουρκία θα μπορούσε να απομακρυνθεί από το ΝΑΤΟ είναι αντίθετη με την λογική. Συνεπώς δεν φαίνεται κανένα εύλογο ενδιαφέρον της Αγκύρας να πράξει κάτι τέτοιο. Καταρχάς, για την ελεύθερη πρόσβαση στις πληροφορίες του ΝΑΤΟ, οι οποίες βοήθησαν και βοηθούν την Τουρκία σε πολλά θέατρα επιχειρήσεων. 

Όμως, ο σουλτάν – Ερντογάν είναι ένας ιδιαιτέρως τολμηρός παίκτης. Παρά την νατοϊκή καθήλωση της πατρίδος του ενεπλάκη συνάμα σε ένα αμφίσημο γεωπολιτικό παίγνιο με την Ρωσία του Πούτιν, ώστε να προωθήσει ρηξικέλευθα την τουρκική φιλοδοξία έως το ακρότατο όριο. Προσφάτως τα ιδιάζοντα στρατηγικά παίγνια των δύο ηγετών φαίνεται πως έχουν «αποσταθεροποιήσει» το status quo. 

Η Ρωσία και η Τουρκία απέσυραν αριστοτεχνικά και ανέξοδα τους «παραδοσιακούς παρόχους ειρήνης», όπως οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ ή οποιοσδήποτε άλλος Ευρωπαίος παίκτης με συμφέροντα σε Λιβύη και Συρία.Υπό αυτήν την έννοια, φαίνεται ότι η συνοχή και η συνάφεια του ΝΑΤΟ διακυβεύεται σοβαρά στην Μεσόγειο. 

Μέρος της επελθούσης αλλαγής οφείλεται βεβαίως στις ανακατανομές δυνάμεων των ΗΠΑ. Σήμερα, η συνέπεια και η δέσμευση του Έκτου Στόλου των ΗΠΑ στην Μεσόγειο είναι σχεδόν ανύπαρκτες σε σύγκριση με αυτό που ήσαν πριν από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ μετέφεραν προσφάτως πολεμικά πλοία τους από την Ιταλία στην Ισπανία ήταν εμβληματικό σημαινόμενο μιας αναχωρητικής ολισθήσεως των αμερικανικών συμφερόντων από την Μεσόγειο στις αφρικανικές θάλασσες.

Βεβαίως η γαλλική «Δύναμη Αποτροπής» («Force de dissuasion») ή άλλως «Δύναμη Κρούσεως» («Force de Frappe») παραμένει ακόμη μια σημαντική ναυτική δύναμη. Το ιταλικό ναυτικό στερήθηκε από αναγκαία χρήματα, λόγω της παραταθείσης «θαλασσίας τυφλώσεως» της Ιταλίας, ενώ το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ), παρά το μεγαλόπνοο ηθικό του, υφίσταται ήδη ραγδαίες εξελίξεις απομειώσεως της ισχύος του. 

[Το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ) έπειτα από το τελευταίο Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) του παρελθόντος Νοεμβρίου κινείται στη διαδικασία για την απόκτηση συνολικώς τεσσάρων αμερικανικών σκαφών τύπου MMSC (Multi-Mission Surface Combatant) καθώς και για τον εκσυγχρονισμό των γερμανικών φρεγατών ΜΕΚΟ (Multi-purposE Kombination) 200ΗΝ. Όμως τα πλοία τύπου MMSC δεν έχουν γόνιμη θέση στο ΠΝ καθώς δεν καλύπτουν τις επιχειρησιακές ανάγκες του. Μάλλον υπονομεύουν και υποθηκεύουν την ελληνική ναυτική ισχύ. Είναι πλοία με σωρεία τεχνικών προβλημάτων, με άκρως προβληματική υπερκατασκευή αλουμινίου, πελώριο κόστος αποκτήσεως συνεκτιμωμένων των δυνατοτήτων που προσφέρουν, καθώς και με ελλιπή εξοπλισμό. 

Το ΠΝ χρειάζεται σκάφη με σύγχρονες δυνατότητες «αεραμύνης περιοχής» και «ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων». Δεν έχει ανάγκη πλοίων «επιδείξεως σημαίας» ή ενισχυμένων κανιοφόρων οι οποίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν δουλέμπορους – διακινητές ή ασύμμετρες απειλές. Προφανώς το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δεν είναι το ναυτικό των ΗΠΑ που επιχειρεί με τέτοια πλοία εγγύς των αμερικανικών ακτών.Ορθώς εμερίμνησε για την Αεροπορία Ναυτικού, όμως έχει παραμελήσει τον μάχιμο Στόλο, τις μονάδες κρούσεως (με ελλιπείς αποφάσεις εγκαίρου εκσυγχρονισμού, είτε με αργοπορημένη απόκτηση νέων πλοίων)]. 

Ακόμη και αν η γαλλική «Force de Frappe» θα έπρεπε να υπολογιστεί …. στα χαρτιά, ωστόσον αυτό που έχει καθοριστική σημασία, είναι η προθυμία και η πολιτική απόφαση για να δράσει. Είναι το ευρύτερο ζήτημα καθολικής ελλείψεως «Δυτικής» επιθετικότητος. Ναι μεν το ΝΑΤΟ, τα τελευταία χρόνια, είχε αναπτύξει νέες δυνάμεις στην περιοχή της Βαλτικής Θαλάσσης, αλλ΄όμως δεν ήταν πλέον η ισχυρή αποτρεπτική οργάνωση, ικανή και πρόθυμη να δείξει τους χαλύβδινους μύες της στη μεσογειακή αρένα, όπως έπραττε στην πρόσφατο παλαιά εποχή. 

Ενθυμούμενοι τις μεγάλες διακλαδικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όπως η «Dragon Hammer», οι οποίες περιελάμβαναν αεροπλανοφόρα και αμφίβιες αποβάσεις στην Τουρκία για να απωθήσουν την πιθανή ρωσική εισβολή, διαπιστώνουμε σαφώς ότι οι δυτικές δυνάμεις έχουν καταφανώς απομακρυνθεί από την προηγουμένη ανωτερότητά τους. 

Το «δυτικό» συγκρότημα, καθίσταται διαρκώς ολιγότερον αξιόπιστο λόγω της αυξανομένης απροθυμίας του να δεσμευθεί «επί του πεδίου» στη διεθνή σταθερότητα στη νότια γειτονιά της Ευρώπης και λόγω της αντιθέτου υπερβολικής προθυμίας του για εμπλοκή σε ατέρμονες και ατελέσφορες διπλωματικές συνομιλίες, με την στρατιωτικώς ευνουχοειδή Ευρώπη να ηγείται αυτής της ατυχούς επιχείρησης «ανοχής και συναίνεσης». 

Αν μη τι άλλο αυτή η κατάσταση είναι ένα θλιβερό θέαμα. 

Το υπολειμματικό αμερικανοεξαρτημένο ΝΑΤΟ είναι πλέον υπερβολικά χερσοκεντρικό, ξεχνώντας ότι σε όλη την Ιστορία μόνον οι μεγάλες θαλάσσιες δυνάμεις έχουν επηρεάσει τον κόσμο. 

Η Ιστορία γράφεται μέσα από το ρευστό εκάστοτε παρόν.

Ρωσία και Μεσόγειος λοιπόν !

Α. Κωνσταντίνου