Η έρευνα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την Παλαιστίνη: Πού είναι η ΕΕ;

Η πρόσφατη εκκίνηση μιας έρευνας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την κατάσταση στην Παλαιστίνη παρέχει στην ΕΕ μια μοναδική ευκαιρία να καταδικάσει το Ισραήλ για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο κατεχόμενο Παλαιστινιακό έδαφος.

Στις 3 Μαρτίου η Γκαμπιανή Εισαγγελέας του Δικαστηρίου Φατού Μπομ Μπενσούντα δήλωσε : «Σήμερα, επιβεβαιώνω από το Γραφείο του Εισαγγελέα (“Γραφείο”) του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου την έναρξη μιας έρευνας σχετικά με την Κατάσταση στην Παλαιστίνη. Η έρευνα θα καλύψει εγκλήματα εντός της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, που φέρεται να έχουν διαπραχθεί στην εν λόγω Κατάσταση από τις 13 Ιουνίου 2014, την ημερομηνία κατά την οποία γίνεται αναφορά στην Παραπομπή της Κατάστασης στο Γραφείο μου». 

Η Τρίτη (30 Μαρτίου) σηματοδοτεί τον τρίτο εορτασμό της έναρξης της Μεγάλης Πορείας του Μαρτίου. Για σχεδόν δύο χρόνια, Παλαιστίνιοι από τη Γάζα διαμαρτυρήθηκαν κινούμενοι παράλληλα με τον ισραηλινό φράκτη, για να προστατεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους μετά από περισσότερο από μια δεκαετία συλλογικής τιμωρίας και παράνομου αποκλεισμού που τους επέβαλαν οι ισραηλινές αρχές.  

Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018, 189 Παλαιστίνιοι είχαν σκοτωθεί και 6.103 τραυματίστηκαν από τον ισραηλινό στρατό, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη [Τεσσαρακοστή σύνοδος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (25 Φεβρουαρίου – 22 Μαρτίου 2019) / Θέμα 7 της ημερήσιας διαταξης : Κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Παλαιστίνη και σε άλλα κατεχόμενα αραβικά εδάφη – «Έκθεση της ανεξάρτητης διεθνούς εξεταστικής επιτροπής σχετικά με τις διαμαρτυρίες στην Κατεχόμενη Παλαιστινιακή Περιοχή»]  

Στα μάτια της εισαγγελέως του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, υπάρχουν πραγματικοί λόγοι ώστε να είναι πιστευτό πως διαπράχθηκαν εγκλήματα πολέμου από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις στην κατεχόμενη Παλαιστίνη – κάτι που οι τοπικές ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχαν καταγγείλει από την αρχή των διαδηλώσεων. Ωστόσο μέχρι σήμερα, εξακολουθεί να εκκρεμεί η οποιαδήποτε λογοδοσία για αυτά τα εγκλήματα.  

Εύκολα μπορεί κάποιος απροκατάληπτος παρατηρητής να αναρωτηθεί : Ποιά ήταν η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης γύρω απ΄ όλα αυτά; Σε τελική ανάλυση, η ΕΕ με τις αδιαπραγμάτευετες περί δικαίου και ανθρωπισμού αρχές της πάντοτε ως «ακρογωνιαίος λίθος για την ειρήνη και την ασφάλεια», διατήρησε σταθερά μιαν ακλόνητη βασική θέση ως προς την υπευθυνότητα απέναντι σε κάθε εγκληματική ενέργεια και στην απαραίτητη συνακόλουθη λογοδοσία των υπευθύνων.  

Επίσης, η ΕΕ έχει στη διάθεσή της δεκάδες διαθέσιμα μέσα και όργανα αφοσιωμένα και δεσμευμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία βασίζονται στη διαρκή υποστήριξη της διεθνούς δικαιοσύνης και της υπεύθυνης λογοδοσίας των εμπλεκομένων σε συναφείς παραβάσεις. Μάλιστα δε η Ένωση διαθέτει ένα ιδιατέρως σημαντικό χαρακτηριστικό : Ως ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, η ΕΕ έχει την απαραίτητη δύναμη για την αποτελεσματική μόχλευση επιβολής των απαραίτητων δικαιωματικών δεσμεύσεων.  

Ωστόσο, αν και η σταθερή δέσμευση της ΕΕ για την διεθνή δικαιοσύνη μπορεί πράγματι να ισχύει για τις περισσότερες τρίτες χώρες, αυτό δεν συμβαίνει για τα εκατομμύρια Παλαιστινίων που ζουν υπό τον έλεγχο του Ισραήλ. Παρά το γεγονός ότι κάθε Παρασκευή, για περισσότερο από ένα χρόνο, ο ισραηλινός στρατός σκότωνε δεκάδες Παλαιστίνιους πολίτες, (συμπεριλαμβανομένων ιατρών και δημοσιογράφων που συνέδραμαν επαγγελματικά τους πληττόμενους ομοεθνείς τους διαδηλωτές), η ΕΕ αρνήθηκε να ζητήσει από το Ισραήλ να σταματήσει την εξαπόλυση πυρών ενάντια σε άοπλους διαδηλωτές που δεν αποτελούσαν κάποιον κίνδυνο για κανέναν. Δηλαδή η Ένωση αρνήθηκε καν να στηλιτεύσει την κατάφορη παραβίαση του διεθνούς δικαίου.  

Συμβολικά, τα μόνα λόγια καταδίκης που ειπώθηκαν προέρχονταν από την «Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης» και στόχευαν ….. τις παλαιστινιακές φατρίες ! Κανένας λόγος δεν εκφωνήθηκε, ούτε ένα κείμενο δεν γράφτηκε εναντίον του ισραηλινού στρατού, παρά το αναμφισβήτητο γεγονός ότι ήταν υπεύθυνος για εκατοντάδες θανάτους και χιλιάδες τραυματισμούς κατά μήκος του περιμετρικού φράχτη της Γάζας.  

Ενώ η ΕΕ δηλώνει αμετακίνητη στην υποστήριξη της λογοδοσίας έναντι του διεθνούς δικαίου, για άλλη μια φορά παρέμεινε σιωπηλή επί του θέματος. Το 2018 το Βέλγιο, η Σλοβενία και η Ισπανία ήσαν τα μόνα τρία κράτη – μέλη που ενθάρρυναν τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής του ΟΗΕ. 

Ένα χρόνο αργότερα, όταν υποβλήθηκε η τελική έκθεση της εξεταστικής επιτροπής, η Ισπανία ήταν το μόνο κράτος μέλος της ΕΕ που το υποστήριξε στο «Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» των Ηνωμένων Εθνών. Στο επόμενο ψήφισμά του πέρυσι, κανένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν ψήφισε υπέρ. Συνεπώς μέχρι στιγμής, το μήνυμα της ΕΕ προς τους Παλαιστινίους είναι σαφές: «υπάρχει δικαιοσύνη, αλλά όχι για εσάς».  

Μπορεί ένα ή δύο κράτη να ονομάσουν το συνεχιζόμενο δρώμενο στρατιωτική κατοχή, καθεστώς απαρτχάϊντ ή ανατριχιαστικά ύπουλη προσάρτηση, όμως μικρή έχει διαφορά: Η πραγματικότητα στην κατάσταση Ισραήλ / Παλαιστίνης είναι η απόλυτη ατιμωρησία, μια απελπιστική έλλειψη ουσιαστικής δικαιοσύνης, ασυμβίβαστη με τα ίδια τα θεμέλια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η δε ΕΕ δεν φαίνεται να ασχολείται καθόλου με αυτήν.  

Μόνο μια λάμψη της διεθνούς ανάληψης ευθυνών και της λογοδοσίας των υπευθύνων θα μπορούσε να σπάσει αυτό το σταθερότυπο συμπεριφοράς. Από την άποψη αυτή, η πρόσφατη έναρξη έρευνας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στην Παλαιστίνη παρέχει μιαν ιστορική ευκαιρία στην ΕΕ να αντιστρέψει αυτήν την τάση και να υποστηρίξει ουσιαστικά και αποτελεσματικά την Δικαιοσύνη.  

Αλλά πάλι και σ’ αυτό το πλαίσιο, η εικόνα είναι μάλλον ζοφερή. Ενώ η ΕΕ έχει υποστηρίξει δημοσίως τις διαδικασίες του ΔΠΔ στη συντριπτική πλειοψηφία των τρίτων χωρών που βρίσκονται υπό έρευνα, στο σύνολό τους οι παλαιστινιακές διαδικασίες στο ΔΠΔ, (από την ένταξη της Παλαιστινιακής Αρχής στο Καταστατικό της Ρώμης το 2015 έως την έναρξη της έρευνας από την εισαγγελία), αντιμετωπίζονται από την ΕΕ στην καλύτερη περίπτωση με αδιαφορία και στη χειρότερη με απόρριψη.  

Αυτή η αδικαιολόγητη εξαίρεση που εφαρμόζει η ΕΕ στην Παλαιστίνη αποτελεί παραβίαση της ίδιας της καθολικότητας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρέπει να τερματιστεί: Εάν ειδικά και εκλεκτικά για τους Παλαιστίνιους δεν υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα, τότε τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν υπάρχουν καθόλου !  

Α. Κωνσταντίνου 

Similar Posts