ΕΝΑ ΤΑΧΥ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΝΥΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΡΩΜΕΝΟ – Μέρος 2
Βεβαίως, από την ρωσικήν πλευρά αναζητούν επίσης ευκαιρίες για να διχάσουν την Αμερική. Από πλευράς τους οι Αμερικανοί μόλις ανεκάλυψαν την ευκαιρία τους να διχάσουν τους Ρώσους, καθώς αυτοί δεν πρέπει απλώς να μεριμνήσουν μόνον για την Ουκρανία όπου εμπλέκονται στρατιωτικώς, αλλά πρέπει να μεριμνήσουν και για τον Νότο. Αυτά είναι τυπικά γεωπολιτικά παίγνια, που συνεχίζονται αδιάπτωτα. Δεν είναι κάτι το εξαιρετικόν στην Ιστορία, αλλά συμβάλλουν σε μιαν ατμόσφαιρα αβεβαιότητος και επικειμένης συγκρούσεως, ατμόσφαιρα η οποία πράγματι αποσταθεροποιεί επιπλέον.
Φρονώ ότι μια ανάλογος περιοχή βαρυτάτης σημασίας είναι και το Ιράν (ιδιαιτέρως εάν κανείς σκεφθεί τι συμβαίνει αυτήν την στιγμή στη Γάζα με την Χαμάς). Πρέπει βεβαίως να παρατεθεί η ακόλουθος, εν πολλοίς αιφνιδιαστική διαπίστωση: Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, φαίνεται ότι τουλάχιστον ότι αποπειράται να βαθμονομήσει εκ νέου και ποικιλοτρόπως, την προσέγγιση με την οποίαν «αντιλαμβάνεται», «μελετά» και «κατανοεί» τον κόσμον, δηλαδή την συνολική της κοσμοθεώρηση.
Όμως δεν πρόκειται περί αποδοχής ή απορρίψεως μιας αναβαθμονομήσεως, αλλά το Ιράν διατηρεί την «πρακτικήν άποψή» του για τον κόσμο, η οποία επί του παρόντος είναι ότι δεν θέλουν να αναμειχθούν ! Στην αρχή του πολέμου, το Ισραήλ δεν ημπορούσε να καταλάβει πώς έγινε αυτό. Και η παραδοχή ότι το Ιράν ήταν οπίσω από αυτό, διεκινήθη από τους Αμερικανούς, όχι τόσον από τους Ισραηλινούς. Αλλά έχει αποδειχθεί πως το Ιράν όχι μόνον δεν ευρίσκεται οπίσω από αυτό, αλλά ίσταται «τρομοκρατημένο» από τον πόλεμο. Οι Ιρανοί δεν συνεισφέρουν κατά των Ισραηλινών σε τίποτα. Έχουν να αντιμετωπίσουν πάμπολλα εξωτερικά και εσωτερικά θέματα. Θέλουν πράγματι να γίνουν μεγάλη δύναμη. Δεν θέλουν να είναι απλώς μια «ισλαμική» δύναμη. Θέλουν να εκφύγουν από το βάρος των αμερικανικών κυρώσεων. Μέρος αυτού που έπραξαν τώρα εκεί ήταν να προσεγγίσουν και να καταδείξουν στον κόσμο (και ειδικώς στις Ηνωμένες Πολιτείες) ότι είναι «λογικοί» και γνωρίζουν να αυτοσυγκρατούνται.
Πολύ ενωρίς στον πόλεμο, ακόμη και πριν από τον πόλεμο, οι Ιρανοί μάλλον έδειξαν στους Αμερικανούς : «δεν είμαστε εμείς !». Και αυτό εγείρει το περιατέρω ερώτημα, «ποιος είναι φίλος ποίου;» Σε ποίον ημπορεί ένα κράτος ή ένας συνασπισμός να βασισθεί στην Μέση Ανατολή; Το Ιράν είναι αυτό που θέλει να είναι. Αυτή δεν είναι μια τόσο νέα πολιτική. Ακολουθούν μια παλαιοτέρα πολιτική τους που έχει εφαρμοσθεί. Επικοινωνούν επίσης καλως και με τους Ρώσους, προφανώς για να υπενθυμίζουν στους Αμερικανούς ότι έχουν εναλλακτικές επιλογές. Οφείλουμε να βλέπουμε το Ιράν και μέσω αυτού του πρίσματος.
Εν πολλοίς ο κόσμος ήταν ένα σχετικώς σταθερό μέρος, από το 1991 έως πριν από ένα – δύο χρόνια. Εδώ έγκειται η πολυδύναμη προοπτική του μέλλοντος, καθώς αυτή η σταθερότης ουδέποτε διαρκεί ! Πάντοτε προκύπτουν οικονομικά, τεχνικά και στρατιωτικά ζητήματα. Και προκύπτουν σε διαφορετικά μέρη, διότι όλες αυτές οι χώρες που ήσαν σταθερές, μόλις αρχίσει η όποια αστάθεια, αναστατώνονται πολύ. Γνωρίζουμε ότι από όλους τους Ευρωπαίους οι Βρετανοί δεν αναστατώνονται σχεδόν ποτέ, αλλά μερικές φορές, όταν βλέπουν να εισέρχονται στο παίγνιον ισχύος οι αριθμοί …. τότε ταράσσονται και αυτοί και δη σφόδρα.
Όμως στην ισορροπία του διαχρονικού πεαιγνίου ισχύος, αυτός που ανέρχεται πρέπει να κατέλθει. Συνεπώς, όταν ένας ανέρχεται, την ιδία στιγμή, αρχίζει η κάθοδος του κυρίου αντιπάλου του, ενώ ψυχολογικώς θα συνεχίσουν να τρέφονται ο ένας από την εχθρότητα του άλλου και ούτω καθεξής, πορευόμενοι σε μιαν ατέρμονα πάλη, οπότε κατά το μάλλον θα οδηγηθούν σε πόλεμο. Αλλά εδώ η λανθάνουσα ιδέα και η σφαλερά εκτίμηση αποτελούν απλώς και αδυσωπήτως κομβικοί πολλαπλασιαστικοί παράγοντες: Όταν οι άνθρωποι ήρχισαν μεταπολεμικώς να ομιλούν για την «Ενωμένη Ευρώπη», ομιλούσαν για αυτήν ωσάν να ήταν ήδη μια ολοκληρωμένη συγκροτημένη και υλοποιηθείσα συμφωνία. Σφάλμα, λάθος, πλάνη, ευχολόγιον ! Η Ευρώπη δεν ευρέθη ποτέ και πουθενά εγγύς μιας ολοκληρωμένης συμφωνίας. Έπρεπε να επαναπροσδιοριστεί και ούτω καθεξής. Έτσι, μετά από περίπου 10, 11 … 12 χρόνια, εν τέλει θα εμφανιστεί και πάλιν. Άρα το μόνο που όντως συμβαίνει εδώ και τώρα, είναι ότι διάφορα ζητήματα που σφαλερώς πιστεύαμε ότι είχαν επιλυθεί πριν από 10 χρόνια και τα οποία σχεδόν ποτέ δεν επιλύσαμε, πράγματι επανέρχονται και διογκώνονται. Προφανώς αυτό δεν είναι καθόλου περίεργον και βεβαίως δεν χρειάζεται να συνδέεται με πόλεμον, αν και εν τέλει συχνά συνδέεται.
Απλώς, σε κάθε χώρα που ήταν σταθερή εδώ και 10, 15 χρόνια, εξεκίνησε κάποια αστάθεια. Έτσι, τα σταθερά έθνη-κράτη στην πραγματικότητα είναι πολύ … ασυνήθιστες οντότητες, επειδή ζουν με εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, διαφορετικές επιθυμίες και επίσης έχουν …. ποικίλους δυσαρέστους γείτονες. Δηλαδή τα τα σταθερά έθνη-κράτη είναι όντως σταθερά, αλλά κατά περιόδους. Έτσι, όταν συνδυάζετε όλα τα ιστορικά δεδομένα, τα διαφορετικά πράγματα και τον τρόπον αλλαγής των οικονομιών, έχετε αμέσως στην διάθεσή σας αυτές τις περιόδους. Οπότε η διαπίστωση πως υπάρχει ένα είδος γενικευμένου πολέμου ακριβώς όπως ήταν ο Δεύτερος Μεγάλος Πόλεμος, είναι ένα αναντίρρητον ιστορικό γεγονός, ένα ασφαλές δεδομένο. Υπάρχει επίσης ένας ειδικός πόλεμος που είναι μέρος ενός άλλου, όπως επί παραδείγματι είναι ο αφανιστικός και εκτεταμένος αεροπορικός πόλεμος που διεξάγει το Ισραήλ κατά των εκάστοτε αντιπάλων του. Επιπλέον υπάρχει πάντοτε (εν ειρήνη ή εν πολέμω) και μια ακαθόριστος, συνεχής αίσθηση εκπτώσεως και φθοράς την οποίαν αισθάνονται, ολίγον έως πολύ, όλα τα έθνη.
Έτσι, η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ απετέλεσεν ένα ιδιαιτέρως σημαντικόν γεγονός. Η δευτέρα μεγαλυτέρα οικονομία στην Ευρώπη είπε στην ΕΕ: «Δεν θέλω πλέον να είμαι μέρος σου !» Και όλοι οι λοιποί Ευρωπαίοι αντέτειναν : «Καλώς, η ΕΕ θα συνεχίσει ωσάν να μην άλλαξε τίποτα». Όμως, κάτι έκανε τους Βρετανούς να φύγουν. Ένα μέρος της αιτίας αποχωρήσεως είναι η μετανάστευση, ένα άλλο μέρος της η οικονομία, αλλά επήλθεν η ολοκληρωτική αποχώρηση ως έκτυπο της απαραιτήτου αυτής διαδικασίας αποδομήσεως και ανασυναρμολογήσεως, η οποία συνεχίζεται στην ιστορική ζωή.
Αυτό λοιπόν συμβαίνει συνεχώς. Οι δυνάμεις ανέρχονται και καταπίπτουν, είτε είναι μεγάλες είτε μικρές. Στα επόμενα 100 χρόνια, ανιχνεύεται η άνοδος ορισμένων δευτερευουσών δυνάμεων, (εάν θέλουμε να τις ονομάσουμε έτσι). Φαίνεται ότι χώρες όπως π.χ. η Τουρκία, η Πολωνία και η Ινδία «αναρριχώνται» με άλλοτε άλλους ρυθμούς. Αλλάζουν το τοπίον του κόσμου. Τι πρέπει λοιπόν να προσέχουμε καθώς μεγαλώνουν και γίνονται σημαντικότερες;
Καθώς η Βρετανία ανήρχετο ως Μεγάλη Δύναμη, έπρεπε να παρατηρούμε τον ορίζοντα για βρετανικά πλοία, που ήρχοντο και μας μετέφεραν όλα τα είδη των πραγμάτων, αλλά και σε όλα τα είδη των πραγμάτων. Και στο παρελθόν υπήρχαν δυνάμεις που επρόκειτο να αναδυθούν. Μία ήταν η τότε «νεογέννητη» Πολωνία, η οποία ήδη και σήμερον δίδει πάλιν σημεία νέου τύπου ζωής. Μία άλλη ήταν η νικήτρια των Ρώσων στην Τσουσίμα και επεκταθείσα σε βάρος της Κίνας Ιαπωνία, που συνετρίβη στον Β΄Μεγάλο Πόλεμον από τις ΗΠΑ με επίμετρον τις δύο ανθρωποβόρες ατομικές βόμβες. Η Ιαπωνία έχει πλέον αλλάξει εντελώς την πολιτικήν της για την εθνική ασφάλεια και είναι ισότιμη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα άλλο «αναδυόμενο» κράτος είναι η μεταοθωμανική Τουρκία : Aπό καιρόν εφαίνετο ότι η Τουρκία «γεφυρώνουσα» την Ευρώπη και την Ασία θα εξυπηρετούσε έναν οικονομικό σκοπόν, ο οποίος θα ενεπλούτιζε αμφότερες, όπως επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Κεμάλ Πασάς ενέπλεξε την «Νέα Τουρκία» του ως δεινός παίκτης στο Μέγα Ζατρίκιον των διεθνοπολιτικών συμφερόντων.
Όμως η Τουρκία δεν ημπόρεσε να ανεύρει έναν σταθερόν και πρόσφορον βηματισμόν της. Εσωτερικώς, κατά πρώτον, αντεμετώπιζε το ερώτημα εάν όντως ήθελε να είναι μια παγκόσμια δύναμη και μια ισλαμική δύναμη, ένα δυσθεώρητο σκοπούμενο που απαιτεί ιδιαιτέρως βαρείες και τεταμένες πειθαρχίες καθηκόντων στο εσωτερικόν της χώρας. Και έτσι υφίστατο βαθυτάτη κοινωνική ένταση. Δεύτερον, η ηγεσία της ήθελε να διατηρηθεί σε μια χώρα εξαιρετικώς συντηρητική. Δεν ήθελε την ριζική πολιτικοκοινωνική αλλαγή. Έτσι η Τουρκία δεν έχει φτάσει ακόμη στο ιδικόν της ευκταίο μεγαλοϊδεατικό σημείο. Αλλά όταν εξετάζουμε έναν παγκόσμιον χάρτη και μελετάμε τις οικονομίες των χωρών, αντιλαμβανόμεθα αμέσως ότι το διεθνές παίγνιον ισχύος δεν ημπορεί να διεξαχθεί χωρίς την Τουρκία. Η Τουρκία ούτως ή άλλως θα εμφανισθεί εντός του διεθνούς ανταγωνιστικού στίβου.
Είναι σημαντικότατο να ανατρέχουμε διεξοδικώς στην ιστορία των χωρών και να εντοπίζουμε ακριβώς το σημείον όπου αυτές ήρχισαν να εμφανίζονται ή όχι στο διεθνές προσκήνιον. Δεν είναι κάποιος απλοϊκός αφηρημένος ισχυρισμός, πως δήθεν όλα τα διαγκωνιζόμενα για επικράτηση κράτη είναι ίσα, είναι όμως όμοια κατά τους τρόπους στον περί υπάρξεως αγώνα. Επιπλέον, υπάρχει πάντοτε μια διαλειπόντως εμφανιζομένη διαδικασία απεξαρτήσεως που συνεχίζεται σωβούσα ποικιλοτρόπως, όπως συνέβη επί παραδείγματι με την Ιρλανδία η οποία έπρεπε ιστορικώ δικαίω να καταστεί εν τέλει ανεξάρτητος από την Αγγλία. Αυτή η διαδικασία των απεξαρτήσεων και ανεξαρτητοποιήσεων υπήρξεν πάντοτε ένα άσβεστο, αιφνιδίως κλιμακούμενο και εν τέλει αιματηρόν πρόβλημα.
Εξετάζουμε επίσης άλλες αποσχιστικές περιοχές. Πρέπει να ιδούμε πώς εφθάσαμεν εδώ για να καταλάβουμε πώς θα αναπτυχθούν περαιτέρω αυτές οι διάφορες «δευτερεύουσες δυνάμεις», όπως τις αποκαλέσαμε. Και ο λόγος που είναι πράγματι δευτερεύουσες είναι ποσοτικός : το μέγεθος. Καμμία λοιπόν δεν είναι ωσάν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και την Ρωσία, ως προς το πολυσύνθετον και πολυεπίπεδον γεωπολιτικόν και ανθρωπογεωγραφικόν μέγεθος. Ειλικρινώς, είτε ενοχλούμεθα, είτε χαιρόμεθα, ουδέν κράτος είναι όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως εκτός αυτού του τομέως, οικοδομούνται τεράστιες σχέσεις και προοπτικές. Η Ινδία βεβαίως προσπαθεί να αναδυθεί. Όμως ενώ η Ινδία προσεπάθησε να εμφανισθεί στο διεθνές προσκήνιον επί περίπου 10 χρόνια, αντεμετώπιζε πάντοτε μείζονα εσωτερικά προβλήματα. Πιθανώς αυτήν την φορά θα το κατορθώσει. Και κάτι τέτοιο όντως θα δημιουργήσει την μεγάλη διαφορά.
Βεβαίως ο κόσμος πάνοτε ήταν γεμάτος με δυνάμεις δευτέρας κατηγορίας ικανές να ξεκινήσουν πολέμους. Ας θυμηθούμε πως ο Β’ Μεγάλος Πόλεμος, αφορούσε την εισβολή στην Πολωνία, η οποία δεν ήταν μεγάλη αλλά φιλόδοξος δύναμη δευτέρας κατηγορίας. Τέτοιοι πόλεμοι και τέτοιες οικονομικές σχέσεις είναι σύνηθες φαινόμενο στη μεταβατική φάση. Το βλέπουμε σαφώς λοιπόν. Τώρα, το άξιον εργώδους προσεγγίσεως ζήτημα είναι να βεβαιωθούμε ότι μια τέτοια μετάπτωση δεν θα εξελιχθεί σε παγκόσμιον πόλεμο, συνδέοντες επιμελώς με πολυεπίπεδον ανάλυση όλες τις δυνάμεις. Όμως είναι πράγματι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η αυτή η ιστορική μετάβαση, η μετάπτωση σε διαφορετικές δυνάμεις είναι ένα μια παροδική διαφοροποίηση, μια ανοδική αλλαγή τους επ΄ ολίγον. Μεταπολεμικώς όταν το «ολίγον» μετέπιπτε σε «πολύ»…. ενεφανίζοντο οι Ηνωμένες Πολιτείες ! Ο «παγκόσμιος ρυθμιστής». Βεβαίως στις αρχές του 20ου αιώνος υπήρξεν μια εποχή που η Βρετανία εθεώρει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως δευτερεύουσα δύναμη και όμως η Ιστορία εξελίχθη αλλιώς.
Τα τελευταία 30 περίπου έτη παρ΄ολίγον να βιώσουμε πολλούς πολέμους, οι οποίοι απλώς δεν έγιναν. Οποιοσδήποτε πόλεμος λοιπόν είναι αρκετός και πολύς, αλλά ίσως είναι κάτι περισσότερον από αυτό «συστατικώς». Το κυρίαρχον ζήτημα είναι «που εντοπίζεται ο πόλεμος;». Ο πόλεμος ο οποίος εντοπίζεται στην Νοτιοανατολική Ασία είναι «μικρός». Ο πόλεμος που διεξάγεται στο κέντρον του Λονδίνου, καθίσταται πολύ πιο ενδιαφέρων και «μεγαλύτερος». Αυτό λοιπόν που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι ο πόλεμος είναι ένα ακατάβλητον ενδημικόν μέρος της ανθρώπινης φύσεως. Βεβαίως δεν μας αρέσει, αλλά είναι εδώ. Όταν πρέπει να ετοιμασθούμε για πόλεμο, το ερώτημα είναι για τι είδους πόλεμο και πού; Γνωρίζουμε ήδη έναν εξελισσόμενο στη Μέση Ανατολή. Γνωρίζουμε και άλλον ένα, στα ρωσικά σύνορα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Επίσης γνωρίζουμε ότι εντός της Κίνας, υπάρχει τεραστία κοινωνική ένταση και καταβάλλονται πολυποίκιλες προσπάθειες να ηρεμήσουν τον λαό, οπότε αναρωτώμεθα ευλόγως τι θα συμβεί εκεί.
Αλλά εξετάζοντες ενδελεχώς το ζήτημα, το ουσιώδες ερώτημα δεν είναι, «θα αντιμετωπίσουμε κάποιον πόλεμο;» Είναι, «πώς θα προκύψουν οι σύγχρονες συγκρούσεις;», «πώς θα εξελιχθούν;», «πώς θα συγκρατηθούν;». Μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου, ένα πράγμα στο οποίον πράγματι απέδωσαν άριστα οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι να περιορίζουν τους πολέμους τους οποίους προεκάλεσαν εξ αιτίας τους ή στους οποίους εισήλθαν. Όμως η Αμερική εν τέλει δεν απεδείχθη αρκετά ώριμη για να τους χειρισθεί επιτυχώς. Άρα οι Ευρωπαίοι είναι αυτοί που πρέπει να έχουν την ικανότητα και την δύναμη να ενεργήσουν με σύνεση, καθώς ήδη μετά τους δύο Μεγάλους Πολέμους στο έδαφός τους κατανοούν τον πόλεμον, όμως τώρα δεν είναι σε θέση να τον σταματήσουν. Αυτή την στιγμή λοιπόν δεν υπάρχουν ισχυροί «ειρηνοποιοί», πλήρως ή και επαρκώς έτοιμοι να παρέμβουν δεόντως. Επομένως, η πιθανότης εξαπλώσεως μιας διεθνούς αναταραχής είναι σαφής και ικανή.
Πως όμως θα ομοιάζει αυτός ο «υπό ανακατασκευήν» αναδιαρθρούμενος κόσμος σε μερικές δεκαετίες, όταν πρέπει να εξέλθουμε από το σημείο όπου ευρισκόμεθα αυτήν την στιγμή; Διάφορα έθνη που προσπαθούν να αναδυθούν στο διεθνές προσκήνιον ημπορεί να μην το κατορθώσουν. Η Κίνα ίσως να μην φθάσει εν τέλει σε καθεστώς αληθούς παγκοσμίου δυνάμεως. Η Ρωσία αγωνίζεται να εύρει την σταθερά ισορροπία της και να υπερβεί τα εμπόδιά της. Η Ευρώπη, δεν διαθέτει ως συγκρότημα ούτε καν εμφανή θέση στην παγκόσμιο πολιτικοστρατιωτική αρένα. Η μεταπολεμικώς αναδυθείσα αμερικανική ισχύς διαθέτει το είδος της ισχύος που είχεν η Βρετανία τον παρελθόντα αιώνα ή η Ρώμη στον αρχαίο κόσμο. Μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου και έως τούδε, φαίνεται πως οι ΗΠΑ είναι μοναδικές με την έννοιαν ότι η οικονομία τους είναι εκπληκτική σε μέγεθος, η στρατιωτική τους ικανότης εξ ίσου, ενώ διόλου δεν είναι κουρασμένες από τον ρόλο τους του επόπτη- παγκοσμίου χωροφύλακος –τιμωρού. Τουναντίον τον απολαμβάνουν επιδεικτικώς !
Πολλές από τις μεγάλες δυνάμεις στην ιστορία παρήκμασαν επειδή οι πολίτες τους είχαν όντως κουρασθεί να είναι μεγάλη δύναμη. Το κόστος αυτού του είδους μεγαλείου υπήρξεν πάντοτε πολύ υψηλόν. Αυτό είναι το πράγμα που πρέπει να παρακολουθούμε συστηματικώς στις διεθνοπολιτικές εκτιμήσεις μας, επειδή άλλως επί εμφανίσεως κοπώσεως ή περιφρονήσεως συμμετοχής στην πορεία της μεγάλης δυνάμεως, ούτε οι νυν κραταιές Ηνωμένες Πολιτείες είναι μεγάλη δύναμη, οπότε υπάρχει ελαχίστη κοινωνική εξισορρόπηση. Όμως, πέραν των οιωνδήποτε ευχολογιακών σκέψεων αυτό που ημπορούμε να ιδούμε έως στιγμής είναι ένας κόσμος στον οποίον δεν αλλάζει η μεγαλυτέρα δύναμη, οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά παραμένει μετέωρον το κύριον ερώτημα : οι δευτερεύουσες δυνάμεις οι οποίες είναι τόσον κρίσιμες για το «παγκόσμιον σύστημα ισχύος» και δύνανται να εξελιχθούν σε μεγάλες δυνάμεις, θα εύρουν άραγε την ισορροπίαν τους;
Όταν εξετάζουμε τις διάφορες γεωγραφικές περιοχές, εξετάζουμε την Κίνα, την Ινδία, την Ευρώπη, είναι λίαν δυσχερές να κατονοήσουμε πώς θα εύρουν, επιτύχουν και διατηρήσουν μιαν δυναμικήν ισορροπία «προθυμίας» στον πληθυσμόν τους, ώστε να εδέχετο το τίμημα που πρέπει να πληρωθεί για αυτήν την εξέλιξη. Συνεπώς εκτιμάται ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να ομοιάζει όπως ήταν, μόνον που …. θα ομοιάζει ακόμη περισσότερον. Πιθανώς οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα εύρουν μια πολύ ενδιαφέρουσα συμφωνία για την Ουκρανία, αυτό δε θα οδηγήσει επίσης σε βαθυτέρα οικονομική εμπλοκή τους. Δεν φαίνεται πιθανόν ότι η Ρωσία ημπορεί να παραμείνει στη θέση όπου την θέλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θα έχει πιθανώς ένα εσωτερικόν πρόβλημα διότι εχάθη ο πολύς Ντενγκ Σιαοπίνγκ ο οποίος εδημιούργησεν αυτήν την οικονομικήν άνθηση. Και ήδη η νυν Κίνα του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ εστράφη κατά τι προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρόσφατη συνάντηση των δύο Προέδρων ήταν λίαν ενδεικτική αυτού. Εκείνο που διαπιστούται συνεπώς είναι μία φυσιολογική ανθρωπίνη κατάσταση, υφισταμένη εδώ και χιλιάδες χρόνια : πόλεμοι, εντάσεις, δυσαρέσκειες, πραξικοπήματα, δολοφονίες κυβερνώντων. Μία διαπλοκή θλιβερών και επωδύνων καταστάσεων που φαίνεται ότι θα παραμείνει ισχύουσα. Επίσης, μία τάξη πραγμάτων δεν αλλάζει τόσον ταχέως. Συνεπώς εκτιμάται ότι βραχυπροθέσμως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παραμείνουν σε κυρίαρχο πλανητική θέση, αλλά ολοέν και περισσότερον φθίνουσα, τελούσες υπό μείζονα πίεση να χειρισθούν πράγματα τα οποία δεν θέλουν ή αδυνατούν να χειρισθούν. Αυτά πρέπει να ανιχνεύσουμε, να διακρίνουμε και να εκμεταλλευθούμε !
Α. Κωνσταντίνου