Η ΤΟΥΡΚΙΑ ''ΔΟΚΙΜΑΖΕΙ'' ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΩΧΗΣ  

ΣΤΗΝ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΥΡΙΑ

Το καινούργιο «άνοιγμα» στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Τουρκίας συνίσταται στην απόπειρά της να υπονομεύσει την εκεχειρία του 2019 στη βορειοανατολική Συρία, εκεχειρία που πρέκυψε από την μεσολάβηση των ΗΠΑ.

Αυτή η απόπειρα θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση της στο πεδίο της μάχης, αυξάνοντας παράλληλα την εξάρτηση των Κουρδικών «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» (SDF/ Syrian Democratic Forces ή QSD / Quwwāt Sūriyā al-Dīmuqrāṭīya) από την Ρωσία και την Συριακή κυβέρνηση.

Επί ολόκληρες εβδομάδες, ο υποστηριζόμενος από τους Τούρκους «Συριακός Εθνικός Στρατός» (SNA/ Syrian National Army ή JWS/ al-Jayš al-Waṭanī as-Sūrī ) συνέχισε να βομβαρδίζει την στρατηγική πόλη Αΐν Ίσσα που κατέχουν οι SDF στη βορειοανατολική Συρία. 

Οι τουρκικές δυνάμεις και οι τζιχαντιστές σύμμαχοί τους κατάφεραν να καταλάβουν τα χωριά Αλ Μουσαρίφα και Αλ Τζαμπά, μετά από σφοδρή μάχη με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, ανοίγοντας το δρόμο για μια πιθανή πλήρη γενικευμένη επίθεση για τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Αΐν Ίσσα. Οι περισσότεροι από τους ατάκτους τουρκόφιλους τζιχαντιστές είναι Τουρκμένοι, μια τουρκική φυλή που ζει στη βορειοδυτική Συρία και από τις τάξεις τους ο Ερντογκάν εστρατολόγησε εθελοντές για τις νεο-οθωμανικές εκστρατείες του σε Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ. Είναι ο «προσωπικός» νεο-οθωμανικός στρατός του Τούρκου προέδρου.

Οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ SDF εκάλεσαν την Ρωσία να δημιουργήσει πάγιες θέσεις παρατηρήσεως δυτικώς της Αΐν Ίσσα, ώστε να αποτρέψει περαιτέρω επιθέσεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν την διπλωματική τους δραστηριότητα για να διαπραγματευτούν μια διευθέτηση μεταξύ των «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων» και της Τουρκίας, με σκοπό να αποφευχθεί η περαιτέρω κλιμάκωση στο περιοχή. 

• Η Αΐν Ίσσα βρίσκεται κατά μήκος του βασικού αυτοκινητόδρομου Μ4, ο οποίος συνδέει το Χαλέπι με το Καμισλί και οριοθετεί το νοτιότερο τμήμα της αυτοανακηρυγμένης «ζώνης ασφαλείας της Τουρκίας». Συνδέει επίσης τα στρατεύματα των SDF πιο ανατολικά, με την Μανμπίτζ προς Δυσμάς, μιαν άλλη πόλη που η Τουρκία θεωρεί πως πρέπει να συμπεριλάβει σε μια διευρυμένη ζώνη προστασίας της. 

• Η ενδιάμεση ζώνη προστασίας της Τουρκίας στα βορειοανατολικά, ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2019, όταν η Τουρκία εξεκίνησε την επιχείρηση «Πηγή της Ειρήνης» για να καθαρίσει τα σύνορα από αντάρτες για τους οποίους η Άγκυρα ισχυρίσθηκε πως ήσαν μαχητές του «Κουρδικού Εργατικού Κόμματος» (PKK). Η Τουρκία εξεκίνησε αυτήν την επιχείρηση λίγο μετά την απόδοση «πρασίνου φωτός» από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. 

• Ο Ερντογκάν και το κυβερνών «Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» (AKP) έδωσαν προτεραιότητα στην καταπολέμηση του ΡΚΚ στη Συρία, λόγω της απειλής ασφαλείας την οποία συνεχίζει να θέτει το PKK στην ίδια την Τουρκία, καθώς επίσης και λόγω της μείζονος εγχωρίου δημοτικότητος που απολαμβάνουν οι δράσεις του στην εν λόγω περιοχή. Οι «Δυνάμεις Λαϊκής Προστασίας» (YPG/ Yekîneyên Parastina Gel) στην Συρία, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί επίσης εχθρούς, είναι μέρος της ευρύτερης σταρτιωτικοπολιτικής «ομπρέλας» των SDF που υποστηρίζεται ανοικτά από τις ΗΠΑ. 

• Να σημειωθεί ότι στην περιοχή της Αΐν Ίσσα βρίσκεται ένα από τα στρατόπεδα κράτησης τζιχαντιστών της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος και των οικογενειών τους. Δεν θα μας αιφνιδίαζε λοιπόν εάν η Τουρκία μεταξύ άλλων επιθυμεί και την απελευθέρωση των τρομοκρατών του ISIS, ώστε εν συνεχεία να τους εντάξει στις υπηρεσίες της. 

Μέσω του εντεταλμένου «πληρεξουσίου» της SNA, η Τουρκία πιθανότατα θα συνεχίσει να πιέζει τις SDF να παραδώσουν την Αΐν Ίσσα, καθώς ο SNA θα μπορούσε ευχερώς να επιτεθεί εκτεταμένα για να καταλάβει την πόλη.

Η Τουρκία επιδεικνύει πως είναι διατεθειμένη να αγνοήσει τους ρωσικούς σταθμούς παρατήρησης όπως και τις διπλωματικές πιέσεις των ΗΠΑ, εκτός εάν η Αΐν Ίσσα γίνει μέρος της «ενδιάμεσης προστατευτικής ζώνης» της. Ωστόσον, οι SDF συσσώρευσαν επίσης ικανή δύναμη στην πόλη, σε μιαν απεγνωσμένη προσπάθειά τους να αποτρέψουν μιαν επίθεση και να αυξήσουν τις δυσχέρειες για μιαν ενδεχομένη περαιτέρω επιχείρηση που θα υποστηρίζεται από την Τουρκία.

• Τόσον η Ρωσία όσο και η Τουρκία έχουν δημιουργήσει μόνιμα παρατηρητήρια στο Ιντλίμπ, αποπειρώμενες να εποπτεύσουν και να εδραιώσουν τις διάφορες εκεχειρίες που εφαρμόσθηκαν εκεί, εδώ και αρκετά χρόνια. 

Στην πράξη, όμως, αυτές οι μόνιμες θέσεις παρατηρήσεως έχουν αγνοηθεί εμπράκτως, με όλες τις πλευρές να διενεργούν ελιγμούς γύρω τους. Τα τελευταία χρόνια οι συριακές και ρωσικές δυνάμεις περιέβαλαν τά τουρκικά παρατηρητήρια στην επαρχία Ιντλίμπ μετά από επαναλαμβανόμενες επιθέσεις, οι οποίες τελικώς ανάγκασαν την Άγκυρα να εγκαταλείψει ορισμένες από τις θέσεις της του περασμένου Οκτωβρίου.

Περαιτέρω συγκρούσεις για την Αΐν Ίσσα μεταξύ των SDF και του τουρκικού στρατού ή δυνάμεων με τουρκική υποστήριξη, είναι απίθανο να επηρεάσουν τις ευρύτερες διμερείς σχέσεις της Αγκύρας με την Ρωσία ή τις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Σε προηγούμενους γύρους ρωσο-τουρκικών συγκρούσεων στην επαρχία Ιντλίμπ, η Ρωσία και η Τουρκία διετήρησαν κοινές περιπολίες στη βορειοανατολική Συρία, εμποδίζοντας τις αψιμαχίες στα βορειοδυτικά να εξαπλωθούν και στα βορειοανατολικά. Επίσης οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και της Τουρκίας συναντήθηκαν στο Σότσι στις 28 Δεκεμβρίου για να συζητήσουν τη συνολική σχέση των χωρών τους. Η συζήτηση περιελάμβανε και την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας μετά την πρόσφατη κίνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 το 2019.

Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες εδήλωσαν ότι θέλουν να συνεργασθούν με την Τουρκία για να δημιουργήσουν μια ανανεωμένη στρατηγική για τη Συρία. Ο Άντονυ Μπλίνκεν, ο νέος Υπουργός Εξωτερικών του Τζο Μπάϊντεν, εδήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα τείνει να κατευνάσει τις σχέσεις SDF-Τουρκίας σε μια προσπάθεια ενισχύσεως της θέσεως της Ουάσιγκτον στα βορειοανατολικά. 

Καθώς η Τουρκία εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να εδραιωθεί περαιτέρω στη βόρειο Συρία, οι SDF θα αναγκασθούν να στραφούν όλο και περισσότερο προς την Δαμασκό και την Μόσχα για την ασφάλειά τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμμαχος των SDF, είναι απίθανο να εκθέσουν τις υπόλοιπες δυνάμεις τους στη Συρία σε αψιμαχίες με δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία, ειδικά τώρα που η Αΐν Ίσσα προστατεύεται σε μεγάλο βαθμό από ρωσικές και συριακές δυνάμεις. Εν τω μεταξύ, η Τουρκία και οι σύμμαχοί της, θα είναι όλο και προθυμότεροι και καταλληλότερα προετοιμασμένοι να πολεμήσουν με τις ρωσικές ή συριακές δυνάμεις, ώστε να υπονομεύσουν τις θέσεις τους γύρω από την Αΐν Ίσσα. 

• Οι SDF έχουν μια ουδετέρα σχέση με τη συριακή κυβέρνηση, που ως γνωστόν υποστηρίζεται από την Ρωσία. 

Κατά την διάρκεια της επιθέσεως του Οκτωβρίου 2019, οι SDF προσεκάλεσαν συριακές και ρωσικές δυνάμεις να λάβουν θέσεις στην επικράτειά τους στα βορειοανατολικά.

• Το φθινόπωρο του 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέσυραν μερικά από τα στρατεύματά τους από τη Συρία. 

Οι υπόλοιπες δυνάμεις των ΗΠΑ στη χώρα ευρίσκονται σε μεγάλο βαθμό μακράν της Αΐν Ίσσα, στα ανατολικά και νοτιοανατολικά.

Α. Κωνσταντίνου