ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΕΘΝΩΝ-ΚΡΑΤΩΝ – Η Βούληση για Δύναμη και ο Αχαλίνωτος Εγωισμός – “Κοινωνικά ευσυνείδητοι” … εγκληματίες

Μια ζωή αφιερωμένη στην αυτοεξιδανίκευση, στη μεγαλοποίηση των όποιων χαρισμάτων του ατόμου μπορεί να φαίνεται σύμφωνη με την φύση, η οποία βεβαίως κυρώνει τη θέληση για δύναμη. Αλλά στην πραγματικότητα, ο υπερβολικός ατομικισμός, ο υπερφίαλος και επαρσιακός εγωισμός δεν μπορεί να οδηγήσει στο ευτυχές αποτέλεσμα που ο Αριστοτέλης θεωρούσε ως τον τελικό στόχο της ζωής του ανθρώπου. Η δύναμη που εξυπηρετεί αποκλειστικούς εγωιστικούς σκοπούς και ναρκισσιστικές επιδιώξεις, είναι σχετικά βραχύβια και επομένως χαμηλότερης τάξης μεγέθους.

«Κοινωνικά ευσυνείδητοι» …. εγκληματίες

Σε μια περίοδο περίπου 15 ετών, οι Κολομβιανοί εγκληματίες Πάμπλο Αιμίλιο Εσκομπάρ Γκαβίρια (Pablo Emilio Escobar Gaviria) και Κάρλος Ενρίκε Λέντερ Ρίβας (Carlos Enrique Lehder Rivas) δημιούργησαν μαζί μια τεράστια επιχείρηση λαθρεμπορίου κοκαΐνης που τους επέφερε κέρδη περίπου 57 δισεκατομμυρίων σημερινών ευρώ, σε περιουσιακά στοιχεία πάσης φύσεως. Μάλιστα ο διαβόητος Εσκομπάρ θεωρείται ένας από τους πλουσιότερους εγκληματίες της σύγχρονης ιστορίας, αλλά η αυτοκρατορία του εγκλήματος που δημιούργησε ο ίδιος και ο Λέντερ δεν προοριζόταν να επιβιώσει επί πολύ.

Το 1987, η Εθνική Αστυνομία της Κολομβίας συνέλαβε τον Λέντερ και τον εξέδωσε στις ΗΠΑ. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Εσκομπάρ καταδιώχθηκε και εξοντώθηκε από τους Κολομβιανούς αστυνομικούς. Ο πλούτος που συσσωρεύτηκε από αυτούς τους δύο άνδρες είτε κατασχέθηκε από τις κυβερνητικές αρχές, είτε διαμοιράσθηκε μεταξύ των μελών των οικογενειών τους ή τον ιδιοποιήθηκαν διάφοροι ποινικοί συνεργάτες τους. Παρ’ όλο που η επιχείρηση λαθρεμπορίου κοκαΐνης στην Κολομβία εξακολουθεί να …. ανθίζει, οι δομές που δημιούργησαν οι Εσκομπάρ και Λέντερ έχουν αντικατασταθεί από άλλους ανάλογους μηχανισμούς, οι οποίοι διευθύνονται από νέους άρχοντες των ναρκωτικών.

Ένας λόγος για τον οποίον οι δύο προαναφερόμενοι ναρκοβαρώνοι επιβίωσαν επί τόσο πολύ ήταν ότι, από πολύ νωρίς στην εγκληματική τους «σταδιοδρομία» και οι δύο άνδρες συνειδητοποίησαν πως η υπερφίαλη αυτοπεποίθηση δεν ήταν από μόνη της μια βιώσιμη επιλογή για τις εξαιτερικά επικίνδυνες δραστηριότητές τους. Καλύπτοντας τα «νώτα» των επιχειρήσεων τους, οι Εσκομπάρ και Λέντερ εργάστηκαν συστηματικά ώστε να δημιουργήσουν ένα ακλόνητο πλέγμα λαϊκής υποστήριξής τους μεταξύ των φτωχών της Κολομβίας.

Ο Εσκομπάρ δαπάνησε εκατομμύρια σε οικιστικά συγκροτήματα για τους εξαθλιωμένους κατοίκους των παραγκουπόλεων και εκμεταλλευόμενος την καλή θέληση που δημιουργήθηκε από αυτήν του την γεναιοδωρία, κέρδισε μια θέση ως μέλος του Κολομβιανού Κογκρέσου ! Ο «βασιλιάς της κοκαΐνης» ήλπιζε μάλιστα πως τελικά θα γίνει πρόεδρος της Κολομβίας. Την κηδεία του, στα τέλη του 1993, την παρακολούθησαν περισσότεροι από 25.000 αφοσιωμένοι και ευγνώμονες υποστηρικτές του. Ο Λέντερ υπήρξε επίσης πολιτικά ενεργός.

Ίδρυσε ένα ριζοσπαστικό πολιτικό κίνημα (το «Εθνικό Λατινικό Κίνημα» – «Movimiento Nacional Latino») και έδωσε πολυάριθμες συνεντεύξεις στις οποίες παρουσίαζε τις επιχειρήσεις του λαθρεμπορίου ναρκωτικών ως μέρος ενός ευρύτερου πολέμου εναντίον του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

Φιλανθρωπία από διαφόρους Προύχοντες της Οικονομίας

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Τζον Ντάβισον Ροκφέλερ (John Davison Rockefeller) ο Αμερικανός βιομήχανος, πλουσιότερος άνθρωπος στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ και …. φιλάνθρωπος, κατάφερε να μονοπωλήσει σχεδόν ολόκληρο τον αμερικανικό πετρελαϊκό τομέα, καθιστάμενος έτσι ο πρώτος δισεκατομμυριούχος στην ιστορία των ΗΠΑ. Οι αυταρχικές και αυθαίρετες συμφωνίες του Ροκφέλερ, η αδίστακτη εξάλειψη των ανταγωνιστικών του εταιρειών διύλισης και διαχείρισης – εμπορίας πετρελαίου, η δωροδοκία νομοθετών και κυβερνητικών ρυθμιστικών αρχών, έκαναν τον εν λόγω βαρόνο του πετρελαίου ένα από τα πλέον διασυρμένα επιχειρηματικά πρόσωπα της εποχής. Η σκανδαλοθήρας συγγραφέας και ερευνήτρια δημοσιογράφος Ίντα Μινέρβα Τάρμπελ (Ida Minerva Tarbell) εξέθεσε τα πλέον σκανδαλώδη χαρακτηριστικά της ανόδου του Ροκφέλερ στην κορυφή του πλούτου με το έργο της «Η ιστορία της Standard Oil Company». Αυτό το πασίγνωστο έργο της ερευνητικής δημοσιογραφίας τροφοδότησε τον δημόσιο αποτροπιασμό ενάντια στις υπερβολικές μεθόδους του ακόρεστου Κροίσου, οι οποίες απειλούσαν να εμπλέξουν την αμερικανική κυβέρνηση σε σοβαρές νομικές ενέργειες κατά της μονοπωλιακής του εξουσίας.

Αντιδρώντας στην αυξανόμενη πίεση από τις «χορωδίες» της ασταμάτητης δημόσιας κριτικής, αυτός ο δαιμόνιος δεσποτικός ολιγάρχης ξεκίνησε να αναδιαμορφώνει τη δημόσια εικόνα του, ξεκινώντας με ποικίλες φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες. Άρχισε να ξοδεύει διαρκώς αυξανόμενα ποσά του μυθώδους πλούτου του για να υποστηρίξει την ιατρική έρευνα και φροντίδα, την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, τις εκκλησίες και την ιεραποστολική δραστηριότητα στο εξωτερικό. Χρηματοδότησε μάλιστα την … δημιουργία του Πανεπιστημίου του Σικάγο. Μερικοί βιογράφοι του σημειώνουν ότι αυτός ο μεγιστάνας του πετρελαίου πέρασε το ήμισυ της σταδιοδρομίας του δημιουργώντας την πελώρια περιουσία της οικογενείας Ροκφέλερ και το άλλο ήμισύ της ξοδεύοντάς την σε φιλανθρωπίες.

Άλλοι αδίστακτοι ολιγάρχες έδειξαν επίσης εξαιρετικά παρόμοιες τάσεις. Μεταξύ άλλων χειρονομιών γεναιοδωρίας ο χρηματοοικονομικός μεγιστάνας και επενδυτικός καθοδηγητής Τζων Πιέρποντ Μόργκαν [John Pierpont Morgan, πατέρας της διαβόητης συνώνυμής του εταιρείας, διαχειρίστριας και … «προφήτισας» των κρίσεων («Η Ελλάδα θα μεταπηδά από κρίση σε κρίση ! Η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει αλλά θα μεταπηδά από την μια οικονομική κρίση στην άλλη !»)] δώρισε ιδιαιτέρως πολύτιμα έργα τέχνης (συνολικώς 7.000) στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, όπου υφίσταται η ομώνυμή του πτέρυγα. Το 1937, ο ενορχηστρωτής του «Μεγάλου Κραχ» του 1929 Άντριου Γουίλιαμ Μέλον (Andrew William Mellon), χρηματοοικονομικός σύμβουλος και επί πάμπολλα έτη Υπουργός Οικονομικών («Γραμματέας του Θησαυροφυλακίου») των ΗΠΑ, ίδρυσε την Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσινγκτον, με μεγάλη δωρεά καλλιτεχνικών θησαυρών, όπως των 21 αριστουργημάτων τα οποία αγόρασε από το οικονομικά «δυσχεραινόμενο» καθεστώς των Μπολσεβίκων, που ξεπούλησε μέγα μέρος των πινάκων ζωγραφικής του Μουσείου Ερμιτάζ. Στη δεκαετία του 1930, ο αφοσιωμένος φιλάνθρωπος, Σιωνιστής και φιλότεχνος βαρόνος Αβραάμ Εντμόν Βενιαμίν Τζέιμς ντε Ρότσιλντ (Abraham Edmond Benjamin James de Rothschild) χάρισε 40.000 χαρακτικά, 3000 σκίτσα και 100 εικονογραφημένα βιβλία στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι (μεταξύ των οποίων 100 αριστουργήματα του μεγάλου Ρέμπραντ).

Μπορούμε εύλογα να αναρωτηθούμε γιατί άνθρωποι του Χρήματος και στελέχη της Παγκόσμιας Οικονομικής Δύναμης, οδηγούμενοι από μιαν άγρια, παθιασμένη δίψα για προσωπικό πλούτο καταλήγουν συνάμα να μοιράζονται τόσο μεγάλο μέρος του μέσω της φιλανθρωπίας : Δεδομένου ότι έχουμε εντοπίσει προηγουμένως τη βούληση για δύναμη ως πρωταρχικό ένστικτο της ζωής, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η εμμονή παραγωγής και κτήσης χρημάτων είναι μόνον ένα συγκεκριμένο υποσύνολο του κυρίαρχου κινήτρου. Το ένστικτο απόκτησης όλο και περισσότερης δύναμης αναπόφευκτα ωθεί τον πρωταγωνιστή σε μιαν ευρύτερη σφαίρα αλληλεπίδρασης με τους ανθρώπους, σφαίρα δραστηριοτήτων που επεκτείνεται πολύ πέρα από τον κόσμο των χρηματικών δράσεων.

Η Κοινωνική Φύση της Υψηλόβαθμης Ισχύος

Στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων ο φιλόδοξος εκατομμυριούχος καλείται να αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες ευκαιρίες και τις μεγαλύτερες απειλές. Έτσι, όποιος ελπίζει να συγκεντρώσει μεγάλο μέρος πλούτου πρέπει να μάθει την κορυφαία σημασία της τέχνης διαχειρίσεως των ανθρώπων. Ένας εκπληκτικά πλούσιος άνθρωπος πρέπει να κατέχει, ή τουλάχιστον να αντιγράψει και να μάθει, μερικές δεξιότητες αυτής της διαχειρίσεως, έστω και μόνον για να εμποδίσει τους συμβούλους και τους συνεργάτες του να τον … εκμεταλλευθούν. Στις υψηλότερες κορυφές της οικονομικής ή πολιτικής εξουσίας, οι εξέχουσες προσωπικότητες πρέπει να γνωρίζουν πώς να καλλιεργούν μεταξύ των οπαδών τους μιαν αίσθηση εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας, εχεμύθειας ή τουλάχιστον, κοινότητας συμφερόντων.

Η διαδικασία συσσώρευσης χρημάτων, ή οποιαδήποτε δυναμική δραστηριότητα για το θέμα αυτό, ακολουθεί το πρότυπο μιας ανοδικής σπείρας. Ο πλούτος δεν είναι το μόνο εξαιρετικά ποθητό τέρμα της. Αντιπροσωπεύει επίσης ένα μέσο για την απόκτηση περισσότερης ισχύος. Ως εκ τούτου, όσο περισσότερα περιουσιακά στοιχεία συλλέγονται με την πάροδο του χρόνου, τόσο περισσότερα εργαλεία θα είναι διαθέσιμα για περαιτέρω προόδους.

Οι αμέτρητοι οδηγοί αυτο-βελτίωσης τονίζουν το ίδιο σημείο: Το δυσκολότερο κομμάτι του πλουτισμού είναι να κερδίσει κάποιος το πρώτο εκατομμύριό του. Ομοίως, όσοι αναλαμβάνουν καριέρα σε εταιρικές ή κυβερνητικές γραφειοκρατίες θα ανακαλύψουν ότι τα πρώτα χρόνια υπηρεσίας είναι τα πιο δύσκολα. Πρόκειται για μια περίοδο στην οποίαν ο αρχάριος πρέπει να αποδείξει την ικανότητά του και να δημιουργήσει εκείνες τις προσωπικές επαφές που θα του ανοίξουν πολλές θύρες στα επόμενα χρόνια.

Εν ολίγοις, το άτομο που ακολουθεί το εσωτερικό ένστικτό του και συσσωρεύει ισχύ με ένα ρωμαλέο και εστιασμένο τρόπο, θα βρεθεί βαθιά εμπλεκόμενο στην ανάπτυξη επαφών με άλλους ανθρώπους και ομάδες ανθρώπων. Ένας επιχειρηματίας, πολιτικός ή γραφειοκράτης θα υποχρεωθεί να καλλιεργήσει έντονα σχέσεις με εκείνους που μπορεί να είναι χρήσιμοι στη σταδιοδρομία του. Οι κορυφαίοι κυβερνητικοί ή οι εταιρικοί διαχειριστές πρέπει να πάρουν απόφαση πως θα εμπλακούν σε χρονοδιαγράμματα εργασίας γεμάτα με τηλεφωνικές κλήσεις, επτελικές συναντήσεις, υποδοχές, ξεναγήσεις, δεξιώσεις και σεμινάρια. Η τυπική εργασιακή εβδομάδα τους κατά ορισμένες εκτιμήσεις υπερβαίνει σαφώς τις 62 ώρες.

Ωστόσον, η επιτυχία στην αξιοποίηση της δύναμης άλλων ατόμων δεν είναι ένας μονόδρομος. Ένας ηγέτης πρέπει όχι μόνο να κερδίζει υποστηρικτές ή πελάτες, προσφέροντάς τους πειστικά πλεονεκτήματα, αλλά επίσης είναι υποχρεωμένος να κρατά ικανοποιημένους τους υφισταμένους του, εξασφαλίζοντας τους μια δίκαιη και σταθερή ροή ανταμοιβών. Εν ολίγοις, το κόστος για την απόκτηση υψηλής ποιότητας ισχύος από τον εκάστοτε επικεφαλής είναι η επίμονη αφοσίωσή του στα συμφέροντα των ανθρώπων του επί 24 ώρες την ημέρα ! Στην στάση του προς αυτούς δεν χωρούν καμία ραστώνη και καμία μεροληψία.

Η Ισχύς υψηλότερης ποιότητας είναι «μακράς διαρκείας»

Η μεγάλη προσπάθεια που απαιτείται για την επέκταση της σφαίρας των προσωπικών αλληλεπιδράσεων, αναμφισβήτητα φέρει μαζί της το κόστος του χρόνου που δαπανάται για τον σκοπόν αυτό. Εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε με μια γενικήν έννοια πώς οι έννοιες της μάζας (ή της ποσότητας) και του χρόνου περιστρέφονται η μία γύρω από την άλλη, εμπλέκουσες τον αναζητητή της ισχύος σε μιαν ανοδική σπείρα.

Προκειμένου να αποκτήσει ισχύ, το δρων υποκείμενο πρέπει να επενδύσει μια πολύ σημαντική ποσότητα της ζωτικής ενεργείας του για την ενίσχυση επιλεγμένων ανθρωπίνων ενώσεων. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίον αρχίζει η διαδικασία της «συντήξεως» της ατομικής ταυτότητος στις συλλογικές ενώσεις. Μέσα από συνεχιζόμενες αλληλεπιδράσεις με μιαν ομάδα, το άτομο καθίσταται μέρος ενός μεγαλυτέρου συνόλου. Καθώς το άτομο μεταφέρει στοιχεία από την ίδια την ζωτική ουσία του στον συλλογικό σύνδεσμο, μεταφέρει επίσης και την θέλησή του για δύναμη στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Ως εκ τούτου, η συλλογικότητά τους εξωθείται να καταστεί ισχυρότερη, καθώς το κάθε άτομο χωριστά πασχίζει και αυξάνει συνεχώς τη δύναμή του επιδιώκοντας ωφέλειες, κέρδη ή πλεονεκτήματα.

Οι πραγματικά σημαντικές διανθρώπινες ενώσεις και τα ιδρύματα μπορούν να επιτύχουν περισσότερα απ΄ ότι ένα πρόσωπο, ακριβώς επειδή αποτελούνται από πολλά άτομα. Ένας οργανισμός μπορεί προφανώς να κάνει πολύ περισσότερα από ένα μόνον άτομο, αλλά και αυτού η παρατεταμένη συμμετοχή στο παίγνιο ισχύος αντιπροσωπεύει επίσης ένα αυξημένο επίπεδο ανθεκτικότητας σε σχέση με τις ενίοτε δυσβάστακτες πιέσεις του χρόνου.

Μπορεί ο οργανισμός να χάσει ένα ή δύο μέλη του, μέσω παραίτησης ή θανάτου τους, αλλά ο υπόλοιπος θα είναι εκεί για να συνεχίσει την συλλογική ζωή της ομάδας. Η συλλογική του βούληση για δύναμη, η οποία προέρχεται από τα συστατικά του μέρη, θα τον εξωθήσει, θα τον παρακινήσει να αναπτυχθεί.

Το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, η Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσιγκτον και η Χορηγία Τέχνης Ρότσιλντ στο Μουσείο του Λούβρου, ήδη υπερέβησαν κατά πολύ τον χρόνο ζωής όλων των Τζων Ντάβισον Ροκφέλερ, Άντριου Γουίλιαμ Μέλον και Εντμόν ντε Ρότσιλντ. Ανεξάρτητα από την όποια κοινωνική ευεργεσία ή ζημία προξένησαν στη ζωή τους αυτές οι μείζονες προσωπικότητες, οι πολιτιστικές τους συνεισφορές παραμένουν λαμπρές και αναμφισβήτητες απαλύνοντας τα περιγράμματα των δημοσίων εικόνων τους.

Όποιος έχει αναλογιστεί την φύση της ισχύος αναγνωρίζει επίσης ότι μια σύντομη έκρηξη ενεργείας, συνήθως δεν αντικατοπτρίζει ισχύ μιας υψηλής τάξεως. Πιο συχνά, η εξουσία συνδέεται άρρηκτα με την ανθεκτικότητα – την ικανότητα να αντιτασσόμαστε στο περιβάλλον, ικανότητα η οποία σαφώς προβάλλεται στο βάθος του χρόνου.

Ο χρόνος υπάρχει ως σιωπηρό συστατικό στις αλληλεπιδράσεις της ύλης και της ενέργειας, τις οποίες μπορούμε να ορίσουμε ως γεγονότα. Ως μία διάσταση της υπάρξεως, ο χρόνος είναι ένα μέτρο της ποσότητος των γεγονότων – ας θυμηθούμε για παράδειγμα τις περιφορές της γης γύρω από τον άξονά της, τις εποχιακές μεταναστεύσεις των πτηνών, τις θερινές συγκομιδές του σίτου ή ακόμη και τις διενεργούμενες (σπανίως) σε τακτά διαστήματα εθνικές εκλογές. Στην διαδρομή του χρόνου, μία παρατεταμένη χρονική περίοδος εμπεριέχει σαφώς μια μεγαλύτερη ποσότητα προφανούς ισχύος απ΄ ότι ένα βραχύ διάλειμμα διαφοροποιήσεως, οσονδήποτε ισχυρής.

Κατά συνέπειαν, ο υπερβάλλων, ο πορωμένος ατομικισμός είναι ολότελα τυφλός προς ένα βασικό στοιχείο της ισχύος – την ικανότητα της παρατεταμένης αντοχής. Τα προσωπικά επιτεύγματα εκείνων που παραβιάζουν σταθερά τους γενικά αποδεκτούς κανόνες του παιχνιδιού δεν επιβιώνουν πολύ πέρα από το όριο της ζωής τους ! Συνεπώς και ο υπερβολικός ατομικισμός οδηγεί τελικά και τον ικανότερο ατομιστή σε μια βέβαιη φθίνουσα πορεία προς την αδυναμία και την τελική κατάρρευση.

Α. Κωνσταντίνου