ΤΙ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΣΙ ΤΖΙΝΠΙΝΓΚ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Κατά τη διάρκεια του εξελισσομένου ταξιδιού του στην Ευρώπη, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θα επιδιώξει να αμβλύνει τις εμπορικές εντάσεις με την ΕΕ και να δώσει νέα ώθηση στην κινεζική οικονομική παρουσία και επιρροή στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ανακοινώνοντας νέα έργα επενδύσεων και υποδομών. Ο Πρόεδρος Σι ταξιδεύει στην Ευρώπη για πρώτη φορά μετά από το 2019, για μια πενθήμερη επίσκεψη από τις 5 Μαΐου, η οποία τον μεταφέρει στο Παρίσι, στη Βουδαπέστη και στο Βελιγράδι. Στη Γαλλία, ο Σι θα συναντήσει τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για μια διμερή συνάντηση και επίσης σε μια τριμερή συνάντηση μαζί με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την οποία ο Κινέζος Πρόεδρος θα επιδιώξει να υποβαθμίσει τον ρόλο της Κίνας στην υποστήριξη της στρατιωτικής προσπάθειας της Ρωσίας στην Ουκρανία, προωθώντας οφέλη από τη διατήρηση θετικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων με την Κίνα για τη Γαλλία και την Ευρώπη στο σύνολό της. Ο Μακρόν, με τη σειρά του, θα χρησιμοποιήσει τη συνάντησή του με τον Σι για να συζητήσει τη θαλάσσια ασφάλεια και να προωθήσει την αποκλιμάκωση μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών στον Ινδο-Ειρηνικό.

Ο Γάλλος Πρόεδρος θα αδράξει επίσης την ευκαιρία για να επιδείξει την πολιτική του ηγεσία για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια, λαμβάνοντας έτσι μια πιο σταθερή στάση ενάντια στην υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία. Ταυτόχρονα, ο Μακρόν θα παρουσιάσει την υπόθεση για αυξημένες κινεζικές επενδύσεις στον τομέα της πράσινης τεχνολογίας της Γαλλίας, ιδιαίτερα στην κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων (EV). Κατά τις επισκέψεις του Σι Τζινπίνγκ στην Ουγγαρία και στη Σερβία, ο Κινέζος ηγέτης πιθανότατα θα αποκαλύψει νέες μικρές επενδύσεις στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας μιας ζώνης και ενός δρόμου» (Belt and Road Initiative – BRI) του Πεκίνου και στις δύο χώρες, συμπεριλαμβανομένης περαιτέρω οικονομικής στήριξης για το καθυστερημένο έργο της σιδηροδρομικής γραμμής Βουδαπέστης-Βελιγραδίου.

Το Πεκίνο επιδιώκει να υπονομεύσει την ώθηση των Βρυξελλών για «απομάκρυνση» των Ευρωπαίων από οικονομικές σχέσεις με την Κίνα, εκμεταλλευόμενο τις εσωτερικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Το ταξίδι του Σι στην Ευρώπη έρχεται σχεδόν ένα χρόνο αφότου η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε επίσημα την εκστρατεία «απεμπλοκής κινδύνου» έναντι της Κίνας ως μέρος της στρατηγικής οικονομικής ασφάλειας του ευρωπαϊκού συγκροτήματος, η οποία στοχεύει να μειώσει τις οικονομικές ευπάθειες και τις κρίσιμες εξαρτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενώσεως από αντίπαλες χώρες, ενώ παράλληλα ενισχύει τη δική της βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και την ικανότητα παραγωγής στρατηγικών τεχνολογιών. Έκτοτε, οι Βρυξέλλες προσπάθησαν ενεργά να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες έναντι του επιδοτούμενου κινεζικού ανταγωνισμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απώθησε επίσης την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα της Κίνας, το τεράστιο εμπορικό της πλεόνασμα και την έλλειψη αμοιβαιότητας για τις ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα.

Ωστόσο, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση ευθυγραμμίζει ολοένα και περισσότερο με την επιθετική προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών τη ρητορική και τους στόχους της πολιτικής της που σχετίζονται με την Κίνα, οι χώρες της ΕΕ δεν συμφωνούν πάντα για τον τρόπο αντιμετώπισης του Πεκίνου. Πράγματι, πολλά κράτη μέλη προτιμούν μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση (συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, αν και σε διαφορετικό βαθμό) από φόβο ότι οι υπερβολικοί περιορισμοί θα μπορούσαν να έχουν υπερβολικό αντίκτυπο στους οικονομικούς δεσμούς τους με τον γίγαντα της Ανατολικής Ασίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Πεκίνο επιδιώκει να διατηρήσει θετικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκμεταλλευόμενο τις υποκείμενες πολιτικές και οικονομικές διαιρέσεις μεταξύ των επί μέρους κρατών μελών της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, η Κίνα επιδιώκει μια στρατηγική «διαίρει και βασίλευε», στην οποία χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό στοχευμένου οικονομικού εξαναγκασμού και συνεπιλογής για να εκμεταλλευτεί τις διαιρέσεις εντός του ευρωπαϊκού συγκροτήματος και ουσιαστικά να την αποτρέψει από το να υιοθετήσει σημαντικούς οικονομικούς περιορισμούς κατά της Κίνας.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Γαλλία, ο Σι θα προσπαθήσει να πείσει τον Μακρόν να πιέσει για μια πιο ρεαλιστική πολιτική ΕΕ-Κίνας, αλλά είναι πολύ απίθανο πως αυτό θα αποδώσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις από το Παρίσι προς αυτόν τον σκοπό. Η στρατηγική του Πεκίνου «διαίρει και βασίλευε» είναι μάλλον απίθανο να αποφέρει θετικό αποτέλεσμα στο Παρίσι για το εμπόριο. Στην πραγματικότητα, η Γαλλία είναι η κύρια χώρα που πιέζει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει την έρευνά της για τις κινεζικές επιδοτήσεις ηλεκτρικών οχημάτων. Παρ΄όλα αυτά, ο Σι εξακολουθεί να θεωρεί γενικά τον Μακρόν ως βασικό του συνομιλητή για να πείσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να ακολουθήσει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση απέναντι στο Πεκίνο, δεδομένων των προηγούμενων εκκλήσεων του Γάλλου προέδρου προς την Ευρώπη να ακολουθήσει μια ανεξάρτητη πολιτική για την Κίνα, αντί να ακολουθεί το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών σε θέματα όπως περιορισμοί τεχνολογίας, σχέσεις με την Ταϊβάν ή διευρυμένος ρόλος του ΝΑΤΟ στην Ασία. Ωστόσο, παραμένει εξαιρετικά απίθανο να ζητήσει ρητά ο Μακρόν μιαν άμβλυνση των «τριβών» στον Ινδο-Ειρηνικό ή να δεσμευθεί να χαλαρώσει την οικονομική αποσύνδεση ΕΕ-Κίνας κατά τη συνάντησή του με τον Σι.

Στην Ουγγαρία και στη Σερβία, ο Πρόεδρος Σι  θα επικεντρωθεί στην οικονομική συνεργασία ώστε να εδραιώσει την εικόνα της Κίνας ως βασικού εταίρου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, συνεργασία η οποία πιθανότατα θα περιλαμβάνει την ανακοίνωση νέων (αν και περιορισμένων) κινεζικών επενδύσεων και έργων υποδομής. Εν τω μεταξύ, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του Σι στην Ουγγαρία και στη Σερβία -δύο χώρες που έχουν από καιρό στενούς δεσμούς με την Κίνα- ο Κινέζος Πρόεδρος θα επιδιώξει να επεκτείνει την οικονομική συνεργασία για να επιδείξει τη συνεχιζόμενη σημασία της Κίνας ως βασικού εταίρου για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Ωστόσο, δεδομένης της συρρίκνωσης του διεθνούς χρηματοοικονομικού αποτυπώματος της Κίνας, καθώς και λόγω της φθίνουσας φιλοδοξίας της για το BRI (καθώς το Πεκίνο έδειξε πρόσφατα πως στρέφει την εστίασή του σε «μικρά αλλά όμορφα» έργα αντί για τεράστια έργα υποδομής), τα τυχόν νέα έργα που θα ανακοινωθούν λόγω των συναντήσεων του Σι στην Ουγγαρία και τη Σερβία πιθανότατα θα είναι μικρής εμβέλειας.

Η Ουγγαρία, ειδικότερα, είναι ένα βασικό εργαλείο  της στρατηγικής «διαίρει και βασίλευε» του Πεκίνου  στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου του κατεστημένου πλέον ρόλου του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν ως «τυπικού κακοποιού» και αντιρησία  στη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ (ωστόσο η ικανότητα του Όρμπαν να διαταράξει τους εμπορικούς περιορισμούς της ΕΕ είναι περιορισμένη, δεδομένου ότι τα εμπορικά μέτρα στο ευρωπαϊκό συγκρότημα απαιτούν μόνον ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών για την έγκρισή τους). Μετά την επίσκεψη του Σι στην Ουγγαρία, οι δύο χώρες αναμένεται να ανακοινώσουν άνοιγμα των εγκαταστάσεων παραγωγής από τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες Great Wall Motor και BYD στην Ουγγαρία (συμπεριλαμβανομένης μιας μονάδας παραγωγής EV στοΣεγκέντ  για την εξυπηρέτηση της ευρωπαϊκής αγοράς), καθώς και νέες πρωτοβουλίες BRI . Τέτοιες πρωτοβουλίες χρησιμεύουν, αφ’ ενός, ως χειρονομία πολιτικής ευθυγράμμισης της Ουγγαρίας με το Πεκίνο, το οποίο τιμά πως η Βουδαπέστη αντιτίθεται συστηματικά στην κριτική της ΕΕ για το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Πεκίνου και για την πολιτική της Ταϊβάν. Επίσης οι πρωτοβουλίες αυτές υπογραμμίζουν σαφώς τη γεωγραφική και στρατηγική σημασία της Ανατολικής Ευρώπης ως πράγματι πολύτιμης οδού για έργα BRI που συνδέουν την Ασία με την Ευρώπη.